Yakınlarını Hastaneye Götüren Memur İzinli Sayılır mı?

Devlet Memurları bakmakla yükümlü olduğu eş ve çocukları ile anne veya babasını ayaktan tedavi için il içinde veya il dışındaki sağlık kurumlarına tedavi ve muayene için götürmesi durumunda kurumlarca nasıl bir işlem yapılması gerektiği hususunda kurumlarda farklı uygulamalar yapılmaktadır.Kurumlar 657 sayılı yasada yer alan refakat izni uygulaması ile memurun günübirlik hastaneye giden yakınlarının yanında hastaneye gitmesini refakat izni olarak değerlendirmektedir.Ancak Devlet memurları kanunda yer alan refakat izni ile günübirlik hastaneye giden hasta yakınlarının yanında memurun hastaneye gitmesi farklı uygulamalardır.657 sayılı yasada refakat iznine ilişkin açıklamalar yapıldığı halde günübirlik tedaviler için yakınlarını hastaneye götüren memura nasıl izin verileceğine ilişkin bir açıklama yapılmamıştır.

657 sayılı yasanın  105 inci maddesinin son fıkrasında; Refakat izni  "Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır." şeklinde tanımlanmıştır.

İlgili kanun maddesinden

- 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrasına göre Devlet memurlarının bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar refakat izni verileceği,

- Devlet memurunun bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetinden yararlanmaları için muayene ve tedavi edildikleri yerleşim yeri dışına sevkinin yapılması halinde söz konusu kişilere refakat eden Devlet memuruna, 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası ile Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik"in 10 uncu maddesinde yer alan şartları taşınması ve bu durumun adı geçen Yönetmelik hükmüne uygun olarak alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi halinde mezkur Kanun hükmü çerçevesinde refakat izni verileceği, anlaşılmaktadır.

Ancak yazımızın yukarıda yer alan kısmında da bahsettiğimiz üzere günü birlik il içinde veya il dışında muayene ve tetkik için yakınlarını hastaneye götüren memurların izinli sayılıp sayılmayacağına ilişkin bir hüküm mevzuatta yer almamaktadır.Konuya ilişkin olarak Devlet Personel Başkanlığınca farklı zamanlarda verilmiş  günübirlik tedavilerde memurun yakınlarına refakat etmesi halinde izinli sayılıp sayılmayacağına ilişkin iki görüşte farklı görüş verilmiştir.

Devlet Personel Başkanlığınca 13/05/2016  ve 2961 sayılı görüşte memurun yakınlarını hastaneye götürmesi halinde izinli sayılmayacağı yönünde görüş verilmiş iken Devlet Personel Başkanlığının  11/02/2013 ve 1117 sayılı görüşünde bakmakla yükümlü olduğu kişileri günübirlik hastaneye götüren kişilere izin verilebileceği ve verilen bu iznin yıllık izinden düşülmemesi gerektiği bildirilmiştir.Konuya ilişkin görüşler yazımız ekinde dir.

ÖZET: Devlet memurunun bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yerleşim yerinde bulunan sağlık hizmeti sunucularında yatarak tedavileri sırasında veya yerleşim yeri dışına refakatli sevki durumunda memura izin verilip verilmeyeceği hk.( 13/05/2016 -2961)

- 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrasında belirtilen haller dışında Devlet memurunun bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetinden yararlanmaları için muayene ve tedavi edildikleri yerleşim yeri dışına sevkinin yapılması halinde refakatçi olan Devlet memuruna 5510 sayılı Kanunun 65 inci maddesine göre gündelik ve yol giderleri ödenmekle birlikte söz konusu durumda olan Devlet memurunun izinli veya görevli sayılacağına ilişkin bir hükmün 5510 sayılı Kanun ile 657 sayılı Kanunda yer almaması sebebiyle, muayene ve tedavi edildikleri yerleşim yeri dışına sevk edilen bakmakla yükümlü olduğu kişilere refakat eden Devlet memurunun izinli veya görevli sayılmasının mümkün bulunmadığı,

ÖZET: Devlet memurunun hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat etmesi sırasında izinli sayılması gerektiği ile Devlet memurunun bakmakla yükümlü olduğu eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca bahsi geçen kişilerin muayene edilmesi sırasında bu kişilere refakat eden memura nasıl bir işlem yapılacağı hk.( 11/02/2013-1117)

.................Görüldüğü üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda bakmakla yükümlü olduğu eşi, çocukları, anne ve babasının hastalıkları sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde bahsi geçen kişilere refakat eden Devlet memuruna ne şekilde izin verileceğine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde,
- Bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde bahsi geçen kişilere refakat eden Devlet memuruna izin verilmesi hususunda gerekli kolaylığın sağlanması gerektiği ve bu iznin suistimal edilmesinin önüne geçilmesi amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarca bahsi geçen duruma ilişkin belge istenebileceği,
- Bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde söz konusu kişilere refakat etmesi amacıyla Devlet memuruna verilen iznin bahsi geçen personelin yıllık izninden veya mazeret izninden düşülmemesi gerektiği, mütalaa edilmektedir.

İl Dışına Sevkli Giden Memura Ödenecek Olan Giderler 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun "Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri” başlıklı 65 inci maddesinde, Genel Sağlık Sigortası Uygulamaları Yönetmeliğinin "Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri" başlıklı 16 ıncı maddesinde, Sağlık Uygulama Tebliği’nin “2.6.3. Refakatçi giderleri” başlıklı maddesinde
refakatin hekimin tıbben lüzumlu ve gerekli göreceği hallerde refakatçinin yatak ve yemek giderlerinin Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanacağı hükmü yer almaktadır.

İlgili mevzuat hükümleri aşağıda başlıklar halinde gösterilmiştir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun; “Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri” başlıklı 65 inci maddesinin birinci ve ikinci ve son fıkrasında; “(1)Hekimin veya diş hekiminin muayene veya tedavi sonrası tıbben göreceği lüzum üzerine genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetinden yararlanmaları için muayene ve tedavi edildikleri yerleşim yeri dışına yapılan sevkinde, ayakta tedavilerde kendisinin ve bir kişi ile sınırlı olmak üzere refakatçisinin gidiş ve dönüş yol gideri ve gündelikleri; yatarak tedavilerde ise gidiş ve dönüş tarihleri için gündelikleri ile yol gideri Kurumca karşılanır. Bu hüküm, 60 ıncı
maddenin onikinci, onüçüncü ve ondördüncü fıkralarında sayılan kişiler için uygulanmaz. Kurum gerekli gördüğü hallerde bu fıkra gereğince kişilerin ulaşım hizmetlerini, hizmet satın alma ve kiralama gibi usullerle temin etmeye yetkilidir.
(2) Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yatarak tedavileri sırasında, hekimin veya diş hekiminin tıbben göreceği lüzum üzerine yanında kalan refakatçinin yatak ve yemek giderleri bir kişi ile sınırlı olmak üzere Kurumca karşılanır.
(5) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”

18/04/2014 tarihli ve 28976 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Genel Sağlık Sigortası Uygulamaları Yönetmeliği’nin; “Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri” başlıklı 16 ncı maddesinin beşinci fıkrasında; “(5) Genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olduğu kişilere refakat eden kimselere bir kişiyle sınırlı olmak üzere yol ve gündelik gideri, sevki düzenleyen sağlık hizmeti sunucusu hekimi veya diş hekimi tarafından refakatin tıbben lüzumlu veya gerekli görülmesi ve sevk ile müracaat edilen sağlık hizmeti sunucusuna refakatçi eşliğinde gelindiğinin ve/veya kalındığının belirtilmiş olması halinde ödenir. Ancak 18 yaşını doldurmamış çocukların sevklerinde refakatçi eşliğinde gönderilmesinin tıbben lüzumlu veya gerekli görülme şartı aranmaz.”

Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği’nin “2.6.3. Refakatçi giderleri” başlıklı maddesinde; “Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin bir kişiyle sınırlı olmak üzere refakatçi giderlerinde; sevki düzenleyen sağlık hizmeti sunucusunca refakatin tıbben gerekli olduğunun, sevk ile müracaat edilen sağlık hizmeti sunucunun refakatçi eşliğinde gelindiğinin ve/veya kalındığının elektronik ortamda veya SUT eki EK-2/F formunda belirtilmiş olması gerekmektedir. 18 yaşını doldurmamış çocuklar için bir kişi ile sınırlı olmak üzere refakatçi giderlerinin ödenmesinde yukarıda belirtilen koşullar aranmaz.” düzenlemelerine yer verilmiştir.