Davada delil olarak kullanılan belgelerden haberdar edilmeme hak ihlali sayıldı
Davada Delil Olarak Kullanılan Gizli Bilgi ve Belgelerden Haberdar Edilmeme Nedeniyle Silahların Eşitliği ve Çelişmeli Yargılama İlkelerinin İhlal Edilmesi
|
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü 3/6/2020 tarihinde, Bünyamin Uçar (B. No: 2017/32004) başvurusunda Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlal edildiğine karar vermiştir. |
Olaylar
Personel alım sınavında başarılı olan başvurucunun güvenlik soruşturmasının olumsuz olduğundan bahisle işlemlerinin sonlandırılmasına karar verilmiştir. Başvurucunun işlemin iptali talebiyle İdare Mahkemesinde (Mahkeme) açtığı dava ve Mahkeme kararına karşı yaptığı istinaf başvurusu reddedilmiştir.
İddialar
Başvurucu, iptal davasında delil olarak kullanılan gizli bilgi ve belgelerden haberdar edilmemesi sebebiyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Başvurucu, sözleşmeli subaylık ve muvazzaf astsubay temini sınavlarında başarılı olmasına rağmen güvenlik soruşturmasının olumsuz olduğu gerekçesiyle işlemlerinin sonlandırılmasına ilişkin işlemin iptali talebiyle dava açmıştır.
Dava konusu işlemin temelinde güvenlik soruşturmasının içeriği yer almaktadır. Başvurucunun güvenlik soruşturmasına ilişkin savunmalarını yapabilmek ve iddialarını ileri sürebilmek açısından güvenlik soruşturmasının içeriğinden haberdar olması büyük önem taşımaktadır. Aksi durumda başvurucu, İdarelerin (Jandarma Genel Komutanlığı ve Millî Savunma Bakanlığı) güvenlik soruşturmasının içeriğine dayanarak tesis ettikleri işlem ve dosya içeriğindeki savunmaları karşısında zayıf ve dezavantajlı bir konumda olacaktır.
Başvurucunun çelişmeli yargılama ve silahların eşitliği ilkelerine aykırı bir uygulamaya maruz kaldığı açıktır. Ancak bu aykırılığın adil yargılanma hakkı bakımından bir ihlale yol açtığının söylenebilmesi için bir bütün olarak yargılamanın hakkaniyetini zedeleyip zedelemediği değerlendirilmelidir.
Somut olayda Mahkemece davalı İdarelerden işlemlere esas alınan bilgi ve belgelerin gönderilmesinin talep edilmesine karar verilmesi üzerine İdareler tarafından başvurucu hakkında gizli ibareli bilgi ve belgeler dava dosyasına sunulmuştur. Mahkeme de bu belgeleri esas alarak davanın reddine karar vermiştir.
Dava dosyalarının Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi üzerinden incelenmesi sonucunda; dava dosyasına sunulan gizli ibareli belgelerin başvurucuya bildirildiğine veya incelettirilme imkânı verildiğine dair herhangi bilgi ya da belgeye rastlanmamıştır.
Anılan belgelerin neden başvurucunun incelemesine açılmaması gerektiğine ilişkin herhangi bir gerekçe ortaya konulmadığı ve bu belgelerden başvurucunun haberdar edilmediği tespit edilmiştir. Dolayısıyla davalı İdareler tarafından sunulan ve Mahkeme kararlarında hükme esas alınan gizli ibareli belgelere karşı başvurucuya savunma yapma imkânı verilmemiştir.
Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlal edildiğine karar vermiştir.
