Harcama Yetkililiği Devir İşlemlerine İlişkin Merak Edilenler  

5018 sayılı kanununa göre görev yapan harcama yetkililerinin harcama yetkisini devir etmesi hususunda merak edilen hususlarla alakalı sorulara bu yazımızda cevap veriyoruz.

Mal ve hizmet alımları ve yapım işleri dışında kalan harcamalarda harcama yetkisinin devrine ilişkin parasal sınırlar var mıdır?

(1) Seri Nolu Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğin 4 üncü bölümünde yer alan parasal sınırlar, kamu ihale mevzuatına tabi olsun ya da olmasın tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işlerini kapsamakta olup bu kapsam dışında kalan harcamalar herhangi bir parasal sınıra tabi olmaksızın yetki devrine konu olabilecektir.

 Harcama yetkisinin devri halinde, ödeme emri belgesi düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisi kim tarafından belirlenecektir?

Harcama talimatı veren harcama yetkilisi ile bu talimat üzerine ödeme emrini düzenleyen gerçekleştirme görevlisi arasında hiyerarşik olarak yönetim ilişkisi olması gerektiğinden, harcama yetkisinin devri halinde ödeme emri belgesi düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisinin yetkiyi devralan tarafından belirlenmesi gerekmektedir.

 Harcama yetkisinin devredilmesi durumunda, yetkiyi devreden/devralan kişinin görevde bulunmadığı zamanlarda bu yetki kim tarafından kullanılacaktır?

Yetki devri, bir makam tarafından bir başka makama yapıldığından, yetkiyi devreden veya devralan makamlarda personel değişikliği olsa da yetki devri kaldırılmadıkça geçerliliğini koruyacaktır. Bu nedenle, harcama yetkisini devreden kişinin görevden ayrıldığı veya izin, hastalık, görevlendirme vb. nedenlerle geçici olarak görevinde bulunmadığı zamanlarda (yerine atanan veya vekâleten görevlendirilen kişi tarafından yeni bir işlem tesis edilmediği sürece) harcama yetkisi, bu yetkinin devredildiği kişiler tarafından kullanılmaya devam edilecektir. Öte yandan harcama yetkisini devralan kişinin görevden ayrılma, izin, hastalık, vb. nedenlerle görevinde bulunmadığı zamanlarda harcama yetkisi, vekâleten görevlendirilen kişiler tarafından kullanılacaktır.

Harcama yetkisi birden fazla kişiye devredilebilir mi?

Harcama yetkililerinin, bu yetkilerini, sınırları açıkça belirlenmiş olması ve (1) Seri Nolu Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğde belirtilen parasal sınırlar dâhilinde kalınması şartıyla birden fazla kişiye devretmesi mümkündür.

Yetki devri için öngörülen parasal sınırların üstünde olan taahhütlere ilişkin hakediş ödemelerinin parasal sınırların altında kalması durumunda ödeme emri belgelerinin yetki devredilen kişiler tarafından imzalanması mümkün müdür?

Harcama talimatının verilmesi ile başlayıp ödeme işlemlerinin tamamlanmasıyla sona eren harcama süreci bir bütün olup bu sürecin yürütülmesinde tek ve tam yetkili olan harcama yetkilisinin doğrudan sorumluluğu bulunmaktadır. Bu nedenle, tutarı yetki devrine ilişkin parasal limitlerin üzerindeki harcama işlemlerinde, harcama yetkisinin devri mümkün olmayacağından bazı ödeme emirleri belirlenen limitin altında kalsa bile tüm ödeme emirlerinin harcama yetkilisi tarafından imzalanması gerekmektedir.

 Harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi görevleri aynı kişide birleşebilir mi?

5018 sayılı Kanunun, “Harcama yetkisi ve yetkilisi” başlıklı 31 inci maddesinin birinci fıkrasında, “Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.”, “Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinin birinci fıkrasında, “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.”, “Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında, “… Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.”, hükümleri yer almaktadır. Ayrıca, İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar’ın 12 nci maddesinin son fıkrasında, harcama yetkililerinin, yardımcıları veya hiyerarşik olarak kendisine en yakın üst kademe yöneticileri arasından bir veya daha fazla sayıda gerçekleştirme görevlisini ödeme emri belgesi düzenlemekle görevlendireceği, ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlilerinin, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön mali kontrol yapacakları hükme bağlanmıştır. Yukarıda belirtilen hükümlere göre, harcama yetkilisinin ve gerçekleştirme görevlisinin görevlerinin farklı kişiler tarafından yürütülmesi gerekmektedir.