Alınmamış hizmeti alınmış gibi gösterilerek ödenmesinde sorumluluk

İhale yapılmış gibi evrakların düzenlenmesi ancak ihalesi yapılan hizmetin alınmaması durumunda muayene ve kabul komisyon üyeleri ile gerçekleştirme

Alınmamış hizmeti alınmış gibi gösterilerek ödenmesinde sorumluluk

İhale yapılmış gibi evrakların düzenlenmesi ancak ihalesi yapılan hizmetin alınmaması durumunda muayene ve kabul komisyon üyeleri ile gerçekleştirme ve harcama yetkilisinin sorumlu olduğuna dair sayıştay kararı

Alınmamış hizmeti alınmış gibi gösterilerek ödenmesinde sorumluluk

Alınmamış hizmeti alınmış gibi gösterilerek ödenmesinde sorumluluk 

Bilindiği üzere 5018 sayılı kanununun  kamu zararı başlıklı 71 maddesinde kamu zararının tanımı yapılmış ve hangi durumlarda kamu zararı oluşacağı açılanmıştır. İlgili kanun maddesinde  Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılmasıda kamu zararı olarak tanımlanmıştır. Yazımız ekinde yer alan sayıştay daire kararında alınmamış olan hizmeti alınmış gibi göstererek muayene kabul tutanağı düzenleyen görevliler ile ödeme evrakında imzası bulunan gerçekleştirme görevlisi ile harcama yetkilisine borç çıkarılmılştır.

Kamu İdaresi Türü           Belediyeler ve Bağlı İdarelerkararı yazdır

Yılı          2017

Dairesi  5

Karar No              362

İlam No 119

Tutanak Tarihi   5.2.2019

Kararın Konusu İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar

Hizmet Alımı

…………… Belediyesinin …………… tarih …………… sayılı yazı ile …………… ihale kayıt numaralı “…………… Hizmet Alım İşi” kapsamında sözleşme eki teknik şartname gereğince yapılması gereken kitap fuarı hizmetinin hiç yapılmadığı, buna rağmen ilgili ödemenin tam yapılarak …………… TL kamu zararına hususu ile ilgili olarak,

…………… ihale kayıt numaralı …………… Yılı …………… Hizmet Alım İşi …………… tarihinde …………… Limited Şirketi’ne ihale edilmiş, …………… tarihinde …………… TL üzerinden götürü bedel hizmet alım sözleşmesi imzalanmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 inci maddesi gereğince harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından sorumludurlar. Mezkûr Kanunun “Kamu zararı” başlıklı 71 inci maddesinde;

“Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu zararının belirlenmesinde;

a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,

b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,

c) Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,

d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,

e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,

f) (Mülga: 22/12/2005-5436/10 md.)

g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,

Esas alınır.

(Değişik üçüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme bağlama veya yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre hesaplanacak faiziyle birlikte ilgililerden tahsil edilir.

Alınmamış para, mal ve değerleri alınmış; sağlanmamış hizmetleri sağlanmış; yapılmamış inşaat, onarım ve üretimi yapılmış veya bitmiş gibi gösteren gerçek dışı belge düzenlemek suretiyle kamu kaynağında bir artışa engel veya bir eksilmeye neden olanlar ile bu gibi kanıtlayıcı belgeleri bilerek düzenlemiş, imzalamış veya onaylamış bulunanlar hakkında Türk Ceza Kanunu veya diğer kanunların bu fiillere ilişkin hükümleri uygulanır. Ayrıca, bu fiilleri işleyenlere her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemelerin iki katı tutarına kadar para cezası verilir.”

hükmü yer almaktadır.

Ayrıca, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 11 inci maddesi ve Hizmet Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliği gereğince kontrol teşkilatı ile muayene ve kabul komisyonunun kurulması bir zorunluluktur. Hizmet Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliğinin “Muayene ve kabul komisyonlarının kuruluşu” başlıklı 5 inci maddesinde;

“Muayene ve kabul komisyonları, yetkili makam tarafından, biri başkan olmak üzere en az üç (3) kişiden oluşturulur. İşin önemi ve özelliği dikkate alınarak komisyonun üye sayısı, toplam sayı tek olmak üzere yeteri kadar arttırılabilir.

Bu komisyonlarda görevlendirilecek olanların tamamının işin uzmanı olması zorunludur. Ancak, ilgili idarede yeterli sayıda veya işin özelliğine uygun nitelikte uzman personel bulunmaması durumunda, 4734 sayılı Kanuna tabi idarelerden uzman personel görevlendirilebilir.

İşin denetiminde bulunan kontrol teşkilatı üyeleri, muayene ve kabul komisyonlarında üye olarak görev alamaz. Ancak, kontrol teşkilatı üyelerinin muayene ve kabul komisyonu ile birlikte işyerinde, işyeri öngörülmeyen işlerde ise sözleşmesinde işin kabulü için belirlenen yerde hazır bulunması zorunludur.”

denilmektedir.

Yukarıda yer verilen Yönetmelik hükmüne göre işin kontrol teşkilatında görevli kişilerin ayrıca muayene ve kabul komisyonunda görevlendirilmesi mümkün değildir.

Söz konusu işin götürü bedel olması nedeniyle, teknik şartnamede tanımlanan işlerin iş programı ve şartnameye uygun şekilde yapılması ve bedelinin de işlerin şartnameye göre eksiksiz bir şekilde yapıldığının tespit edilmesi sonrasında ilgili dönemde yükleniciye ödenmesi esastır. Buna göre yapılması gereken her bir iş için hem kontrol teşkilatının hem de muayene ve kabul komisyonunun tutanakları ile her bir iş kaleminin teknik şartnameye uygun bir şekilde yapıldığının belgelendirilmesi gerekmektedir.

Belediyece yapılan uygulamada kontrol teşkilatı ile muayene ve kabul komisyon üyelerinin aynı kişiler oldukları görülmüştür. Söz konusu kişiler tarafından teknik şartname gereğince yapılması gereken hizmet ve etkinlikler yapılmadığı halde yapılmış gibi tutanak altına alınmış, buna istinaden de işler eksiksiz bir şekilde yapılmış gibi ödeme yapılarak kamu zararına neden olunmuştur.

Bu kapsamda, yerinde denetim çalışmaları sırasında denetim ekibince …………… tarih …………… sayılı yazı ile …………… ihale kayıt numaralı iş kapsamında işin yüklenicisi tarafından hangi işlerin ne kadarlık kısmının gerçekleştirildiğine ilişkin İdareden bilgi istenilmiştir. İdare tarafından …………… tarih ve …………… sayılı cevabi yazıda işin teknik şartnamesinin 11 inci maddesinde yer alan kitap fuarı düzenlenmesi organizasyonunun yapılmadığı belirtilmiştir.

Sorumlular tarafından gönderilen savunmada yapılmayan işler yerine .......... Kitap Fuarına katılım sağlandığı hususu bulunmaktadır. Denetimler sırasında işin sözleşmesi ve eki belgeleri incelenirken söz konusu etkinliğe katılım yapıldığına ilişkin herhangi bir belgeye/bilgiye rastlanılmamıştır. denetim ekibince söz konusu iş kapsamında yapılmayan işler olup olmadığına ilişkin sorgulama yapılmaya başlanınca sorumlular tarafından yapılmayan işler yerine başka işler yapıldığı savunması gündeme getirilmiştir.

İhale mevzuatımızda bulunan hükümlere göre mal ve hizmet alım ihalesinin birim fiyat teklif alınmak suretiyle yapılması halinde sözleşmelerinin %20’sine kadar oran dahilinde iş artışı yapılabilecektir. Ayrıca, işin devamı sırasında yapılması istenen yeni iş kaleminin ve yeni birim fiyatın tespitinin işin devamı sırasında ortaya çıkması da önemlidir. İş bittikten sonra yeni birim fiyat tespiti mümkün olamayacağı gibi, işin devamı sırasında geçmişe yönelik yeni birim fiyat tespiti de mümkün olamayacaktır. Yeni birim fiyatlar kontrollük ve yüklenici tarafından tespit edilip idarece onaylandıktan sonra geçerli olacağından dolayı, bu onaydan önce yapılmış olan işlerin bedellerinin ihale hükümleri çerçevesinde ödenebilmesi mümkün değildir. Yapılan incelemelerde böyle bir onaya da rastlanılmamıştır. Bu kapsamda sorumlular tarafından kitap fuarı düzenlenmesi yerine giderleri yüklenici tarafından karşılanarak .............kitap fuarına katılım yapıldığı hususu kabul edilebilir değildir.

Ayrıca yapılan savunmalarda iş değişiklikleri ile alakalı 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 15 inci maddesine göre olur alındığı belirtilmektedir. İlgili Kanun maddesinde aynen:

“Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla, aşağıda belirtilen hususlarda sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılabilir:

a) İşin yapılma veya teslim yeri.

b) İşin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi kaydıyla işin süresi ve bu süreye uygun olarak ödeme şartları.” denilmektedir.

Görüleceği üzere söz konusu mevzuat hükmü sözleşme imzalandıktan sonra yalnızca işin yapılma veya teslim yeri ile süre ve ödeme şartlarındaki değişiklikleri düzenlemektedir. Yani mezkûr hükmün ihale kapsamında bulunan bir işi kaldırıp yerine başka bir iş yapılmasına cevaz veren bir yönü bulunmamaktadır.

Muayene Kabul Komisyonu üyeleri .......ve.........tarafından e-mail ile yapılan savunmalar incelendiğinde; yapılan ya da yapılmayan işlere şahit olmadıklarını ve söz konusu evraklara mecburen imza attıklarını belirttikleri anlaşılmaktadır.

Hizmet Alımları Muayene Ve Kabul Yönetmeliğinin “Sorumluluk” başlıklı 14 üncü maddesinde:

“Muayene ve kabul komisyonu başkan ve üyeleri, kontrol teşkilatı üyeleri ile diğer ilgililerin görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır.

Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir.” denilmektedir.

Yukarıda verilen mevzuat hükmü doğrultusunda sorumlular tarafından bir kısım sebepler ile kendilerince yapılıp yapılmadığı bilinmeden bir kısım işler için kabul tutanaklarının imzalandığı iddiasının muayene kabul komisyonunda görev alan kişilerin mali, hukuki ve cezai sorumluluğunu kaldırmayacağı düşünülmektedir.

Yapılan incelemede, söz konusu kitap fuarı düzenlenmesi organizasyonunun yapılmamış olmasına rağmen bu iş kalemine ilişkin bedelin ......tarih ve........sayılı ödeme emrine bağlanan .......numaralı hak ediş kapsamında ödendiği, söz konusu işe ilişkin olarak da muayene ve kabul komisyonu üyelerinin iş eksiksiz bir şekilde gerçekleştirilmiş gibi tutanak düzenlediği tespit edilmiştir. Bu durum 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Kamu zararı” başlıklı 71 inci maddesine göre açık bir ihlal oluşturmakta ve oluşan kamu zararından işlerin ihale dokümanına uygun gerçekleştirildiğini kontrol etmekle görevli muayene ve kabul komisyonu üyelerinin de sorumluluğu bulunmaktadır. İdareye konunun bildirilmesi üzerine oluşan kamu zararının ..........TL’sinin yükleniciden tahsil edildiği görülmekle birlikte, geriye kalan ...........TL’nin de sorumlularından tahsili gerekmektedir.

Bu itibarla, …………… Belediyesinin …………… tarih …………… sayılı yazı ile …………… ihale kayıt numaralı “……………......Hizmet Alım İşi” kapsamında sözleşme eki teknik şartname gereğince yapılması gereken kitap fuarı hizmetinin hiç yapılmadığı, buna rağmen ilgili ödemenin tam yapılması sonucu oluşan …………… TL kamu zararının;

…………… TL’sinin …………… tarih …………… nolu muhasebe işlem fişi ile Ahiz …………… LTD. ŞTİ.’den tahsil edildiği anlaşıldığından bu tutarla ilgili ilişilecek bir husus kalmadığına,

Kalan …………… TL’nin Harcama Yetkilisi ……………, Gerçekleştirme Görevlisi …………… ile Muayene Kabul Komisyonu Üyeleri …………… ve ……………’e;

Müştereken ve müteselsilen ödettirilmesine;

6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine anılan Kanunun 55 inci maddesi uyarınca iş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.

YORUM EKLE