Sayıştay Temyiz Kurulu, belediyeye ait elektrik faturasının zamanında ödenmemesi sebebiyle kesilen gecikme cezasının ödenek yetersizliğinden kaynaklandığı iddiasını, bu durumu  kanıtlayacak  herhangi bir belge ibraz edilmemesi sebebiyle kabul etmedi.

Konu: Elektrik faturalarının ödenmesinde gecikme cezası ödenmesi.

188 sayılı ilamın 8 inci maddesiyle; ... Belediyesince elektrik faturalarının ödenmesinde gecikme cezası ödenmesi neticesinde ... TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.

İlamda Muhasebe Yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan ... temyiz dilekçesinde özetle;

2015 yılında yapılan denetimlerde belediyelerince elektrik faturalarının zamanında ödenmediğinden kaynaklanan Gecikme Zamlarının ilgililerinden tahsil edilmesinin sorgusu ile bildirildiği, yaptıkları savunmalarının ilgili daire tarafından kabul edilmeyip ilgililerden tazmin kararı verdiği, önceki savunmalarında da ifade ettikleri gibi bu durumun belediyenin ekonomik yapısıyla ilgili olduğu, ödemelerin gecikmesinde sadece elektrik faturaları değil Vergi Dairelerine ve SGK’na da geç ödemelerinin bulunduğu, zaman zaman personel maaş ve ikramiyelerinin ödenmesinde de gecikmeler yaşadıklarını, Denetçinin tespit ettiği durumda Ülkemizde birçok belediyenin olduğunu düşündükleri, incelendiğinde belediyelerin kamuya borçlarının olduğu ve çıkarılan yasalarla yapılandırıp taksitlerle ödediklerinin tespit edilebileceği, yapılandırma kapsamında ödenen borçlarda ana para ile birlikte gecikme zamlarının da ödenmesinin söz konusu olduğu, mevzuatlarda emredildiği gibi öncelikli ödemelerin personel ödemeleri olduğu daha sonra kamuya olan her türlü vergi, resim ve harç gibi tarifeye bağlı ödemeler olduğunun bilindiği, ödemelerin gecikmesinde ilgili personelin mevzuatsal sorumluluğunun olduğu düşünülse bile uygulamada sorumluluğunun olmadığını düşündüğü, Sayın kurulun vereceği kararında tazmin yönünde olması halinde birçok belediye için emsal teşkil edeceğini,

Belirterek verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

Başsavcılık mütalaasında;

“…Daire kararında, elektrik faturalarının zamanında ödenmemesi nedeniyle, gecikme cezası ödenmesi sonucu oluşan kamu zararının sorumlularına ödettirilmesine hükmedilmiştir.

Sorumlu, savunmasında ödemenin zamanında yapılamaması nedeninin, belediyenin ekonomik durumu ile ilgili olduğunu belirterek, beratına karar verilmesini talep edilmektedir.

5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu Zararı” başlıklı 7Linçi maddesinde “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu zararının belirlenmesinde;

a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,

b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,

c) Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,

d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,

e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,

g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,

Esas alınır.” Hükmü bulmaktadır.

Anılan hüküm karşısında, söz konusu elektrik faturalarının ödemesi gereken dönemde, belediyenin ödeme yetersizliğinde bulunduğunu kanıtlayacak herhangi bir belge gönderilmemesi ve elektrik faturalarının gecikme cezası ile birlikte ödenmesi sunucu kamu zararının oluştuğu değerlendirilmektedir.

Buna göre, temyiz talebinin ret edilerek Daire kararının korunması gerektiği düşünülmektedir.”

şeklinde görüş bildirmiştir.

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

188 sayılı ilamın 8 inci maddesiyle; ... Belediyesince elektrik faturalarının ödenmesinde gecikme cezası ödenmesi neticesinde ... TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.

5018 sayılı Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesini (h) bendinde kamu gideri; “Kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedelleri, sosyal güvenlik katkı payları, iç ve dış borç faizleri, borçlanma genel giderleri, borçlanma araçlarının iskontolu satışından doğan farklar, ekonomik, malî ve sosyal transferler, verilen bağış ve yardımlar ile diğer giderleri,… ifade eder.” şeklinde tanımlanmış olup Kanun’un “Kamu zararı” başlıklı 71 inci maddesinde, “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu zararının belirlenmesinde;

a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,

b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,

c) Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,

d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,

e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,

f) (Mülga: 22/12/2005-5436/10 md.)

g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,

Esas alınır…” hükmü yer almaktadır.

Buna göre 5018 sayılı Kanun’a göre mali sorumluluğun şartları şöylece sıralanabilir:

- Kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem, eylem bulunmalıdır.

- Ortada bir kamu zararı olmalıdır.

- Mevzuata aykırı karar, işlem ve eylemle zarar arasında bir illiyet olmalıdır.

Bu yeni sorumluluk sisteminde objektif kusursuz sorumluluk anlayışından vazgeçilmiş bulunulmaktadır.

Kanun’un 71 inci maddesinde (a) bendinde “İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,” ve (g) bendinde “Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,” kamu zararı olarak tanımlanmıştır.

Belediyenin elektrik faturalarının zamanında ödenmemesi nedeniyle fatura bedeline ilave olarak gecikme cezası da ödenmiştir. Böylelikle satın alınan elektrik bedelinden daha fazla ödemede bulunulmuş olması nedeniyle Kanun’un 71 inci maddesinin (a) bendine ve mevzuatta gecikme cezası ödenmesini öngören bir hüküm bulunmaması nedeniyle Kanun’un 71 inci maddesinin (g) bendine aykırı davranılarak kamu zararına neden olunmuştur.

Diğer yandan sorumlu dilekçesinde ödemenin zamanında yapılamamasının nedeninin belediyenin ekonomik durumu ile ilgili olduğunu ifade etmişse de; belediyenin ödeme yetersizliğinde bulunduğunu kanıtlayacak herhangi bir bilgi ya da belge ibraz edilmemiştir. Nitekim aynı savunma Daire önünde de yapılmış olup temyiz konusu İlam maddesinde bu durum; “…Sorumlular her ne kadar savunmalarında ödemenin zamanında yapılamamasının nedeninin belediyenin ekonomik durumu ile ilgili olduğunu ifade etmişlerse de; belediyenin ödeme yetersizliğinde bulunduğunu kanıtlayacak herhangi bir belge göndermemişlerdir…” şeklinde hükme bağlanmıştır...