Kamuda çalışanların diğer kurumlardan aldığı ücretlerin matraha eklenmesi

Kamuda çalışanların diğer kurumlardan aldığı ücretlerin matraha eklenmesi

Kamuda çalışanların diğer kurumlardan aldığı ücretlerin matraha eklenmesi

Kamuda çalışanların diğer kurumlardan aldığı ücretlerin matraha eklenmesi

Kamuda çalışanların diğer kurumlardan aldığı ücretlerin matraha eklenmesi

Kamuda çalışanların diğer kurumlardan aldığı ücretlerin matraha eklenmesi

Soru: Birden Fazla Kamu Kurumundan Ücret Alan Kamuda Çalışanın, Çalıştığı Kamu Kurumu Dışındaki Kamu Kurumlarından Aldığı Tüm Ücretlerin Kamuda Çalışan Personelin Gelir Vergisi Matrahına Eklenmesi Gerekir mi?

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. Maddesinde ücret “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.”şeklinde tanımlanmış ve madde devamında ise; “Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.

Bu kanunun uygulanmasında, aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılır:

1. 23'üncü maddenin 11 numaralı bendine göre istisna dışında kalan emeklilik, malüliyet, dul ve yetim aylıkları;

2. Evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatler;

3. Türkiye Büyük Millet Meclisi, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile özel kanunlarına veya idari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların üyelerine ve yukarıda sayılanlara benzeyen diğer kimselere bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;

4. Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;

5. Bilirkişilere, resmî arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;

6. Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler.

7. Hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra; karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar. şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Vergi Matrahı: Üzerinden verginin hesaplandığı tutara denir. Ücretlerde gelir vergi matrahı ise;  gelir vergisinin hesaplanacağı tutara kaynak teşkil eden ücrettir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ‘Mevzu’ başlıklı 1 inci maddesinde; “Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tâbidir. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.” denilmekte, yine Kanun’un 104. maddesinde; Yıllık Gelir Vergisi, vergiye tabi gelirlerin yıllık toplamından 31 inci maddedeki indirimler düşüldükten sonra 103 üncü maddedeki nispetler uygulanmak suretiyle hesaplanır. Ücretlerin vergilendirilmesinde aylık vergi; yıllık vergi 12'ye bölünmek, gündelik vergi aylık vergi 30'a bölünmek suretiyle hesaplanır. hükümlerinden görüleceği üzere, gelir vergisi yıllık olup, bu Kanun’un 103. maddesinden de anlaşılacağı üzere, aylık ücret matrahı diğer aydaki ücret matrahlarına eklenerek ücret matrahı kümülatif olarak yani toplanarak oluşur. Gelir vergisi matrahının kümülatif olarak hesaplanmasının önemi ise, Gelir Vergisi Kanunu 103. maddesine göre, vergi matrahı 5 nispet (oran) ile çarpılarak gelir vergisi hesaplanır. Bu nispetler, % 15, % 20, % 27, % 35 ve % 40’ tır. Vergi matrahı yükselip, matrah bir üst oran sınırına ulaştığında ödenecek vergi tutarı da artacaktır.

27.05.2020 tarihine kadar 311 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği yürürlüğe girmeden önce, çalıştığı kamu kurumundan başka kamu kurumundan ücret alan kamu görevlisinin gelir vergisi matrahına diğer kamu kurumlarından aldığı bütün ücretler kamu görevlisinin gelir vergisi matrahına eklenmiyordu. Ancak, 27.05.2020 tarih ve 31137 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 311 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 20. maddesi ile  genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin tek işveren olarak değerlendirilerek, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde çalışan personel çalıştığı kurum dışındaki diğer idarelerden de ücret alır ise, bu idarelerden alınan ücretler personelin gelir vergisi matrahına eklenecektir.

27.05.2020 tarih ve 31137 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 311 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin tek işveren olarak değerlendirilmesi’ başlıklı 20. maddesi şöyledir.

(1) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin; uluslararası sınıflandırmalara göre belirlenmiş olan, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerini, sosyal güvenlik kurumlarını ve mahallî idareleri ifade ettiği hükme bağlanmıştır.

(2) 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında, kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin bentler halinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları, aynı fıkranın (1) numaralı bendinde ise hizmet erbabına ödenen ücretler ile aynı Kanunun 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 üncü ve 104 üncü maddelere göre, tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

(3) Günümüz bilişim teknolojisinde meydana gelen gelişmeler neticesinde, genel  yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde çalışanların ücretlerine ilişkin bilgilerin elektronik ortama taşınması neticesinde,  bu bilgilerin muhafazası, bilgilere erişimi,  veri kullanım ve değerlendirilmesi daha sistematik bir hale gelmiştir. Ayrıca, Kamu Personel Harcamaları Yönetim Sistemi ile tüm kamu kurumlarında; memur, kadro karşılığı sözleşmeli, sözleşmeli, geçici personel ve işçi olarak çalışan personelin; maaş, ek ders, fazla çalışma ücretleri, eğitim yılına hazırlık ödeneği ile doğum, ölüm, ödül, ikramiye gibi ödemelere ilişkin işlemlerinin (maaş hesaplama, bordro, kontrol dökümleri, ödeme emri belgesi oluşturma,  personelin banka hesabına aktarma, personelin sigorta primleri ve istatistik, raporlama işlemleri) elektronik ortamda düzenli olarak yapılması sağlanmaktadır.

(4) Bu gelişmeler doğrultusunda, genel yönetim kapsamında bulunan kamu idareleri ile bu idarelere bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşlarda (ticaret şirketleri hariç) çalışan personelin, yıl içerisinde bu kapsamdaki diğer kurum ve kuruluşlardan da ücret alması veya bu kapsamdaki diğer bir kurum ve kuruluşa nakil olması durumunda, elde ettikleri ücretler tek işverenden alınan ücret olarak değerlendirilecektir.

(5) Aynı yıl içerisinde birden fazla kamu kurumundan çeşitli adlarla ücret alan personel bulunduğu gibi atama, nakil ve benzeri sebeplerle bir kurumdan diğer bir kuruma geçen personel de bulunmaktadır. Bu çerçevede, genel yönetim kapsamındaki idareler ile bu idarelere bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşlar (ticaret şirketleri hariç), bu idarelerde çalışanların ücretlerinin vergilendirilmesinde tek işveren olarak değerlendirilecektir. Genel yönetim kapsamındaki idareler ile bu idarelere bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşlarda (ticaret şirketleri hariç) çalışan personelin, aynı yıl içerisinde atama, nakil ve benzeri sebeplerle tek işveren olarak değerlendirilen diğer bir kuruma geçmesi veya birden fazla kurumdan ücret geliri elde etmesi durumunda, bu personelin elde ettiği ücret gelirlerinin toplamı, kümülatif matrah esas alınmak suretiyle vergilendirilecektir. Diğer idareler ile kurum ve kuruluşlardaki ücret matrahı, Hazine ve Maliye Bakanlığı e-bordro programından veya diğer idare ile kurum ve kuruluştan temin edilebilecektir. Bu idarelerde çalışanların tevkif yoluyla vergilendirilmiş tek işverenden aldıkları bu ücretleri 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için 600.000 TL) aşmaması halinde, bu gelirler için beyanname verilmeyecektir.

(6) Genel yönetim kapsamındaki idareler ile bu idarelere bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşlarda çalışan personelin; aynı yıl içerisinde, bunlar dışında bir işverenden de ücret geliri elde etmesi veya görevinden ayrılarak bu işveren nezdinde çalışmaya başlaması durumunda, söz konusu personelin ücret matrahları birbiri ile ilişkilendirilmeksizin her bir işverenden elde edilen ücret ayrı ayrı gelir vergisi tevkifatına tabi tutulacaktır. Bu durumda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının, 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için 49.000 TL) aşması veya bu tutarı aşmamakla birlikte her iki işverenden aldığı ücret geliri toplamının aynı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için 600.000 TL) aşması halinde, ücret gelirlerinin tamamının beyan edilmesi gerekmektedir.

Örnek 7: 5018 sayılı Kanunun (II) sayılı cetvelinde yer alan (F) Üniversitesinde görevli Bay (G), 2020 yılı Kasım ayı içerisinde aynı cetvelde yer alan (H) Üniversitesine nakil yoluyla geçmiştir. Bay (G)’nin ücretlerine ait gelir vergisi matrahının, eski kurumundaki süre gelen gelir vergisi matrahları ile birleştirilmesi ve Bay (G)’ye yapılan ödemelerin, tek işverenden elde edilen ücret olarak 193 sayılı Kanunun 61, 63, 94, 103 ve 104 üncü maddeleri kapsamında vergilendirilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, Bay (G)’nin, (F) Üniversitesinde görevli iken (H) Üniversitesine verdiği hizmet karşılığı kendisine yapılan ücret ödemelerinin vergilendirilmesi de aynı şekilde olacaktır.

Örnek 8: (İ) Bakanlığında görevli Bayan (I), 2020 yılı içerisinde (K) Bakanlığının ilişkili kuruluşu olan (L) Kurumu yönetim kurulu üyeliği dolayısıyla huzur hakkı ücreti elde etmiştir. Bayan (I)’nın, (İ) Bakanlığı ile (L) Kurumu yönetim kurulu üyeliğinden aldığı ücret ödemeleri, tek işverenden elde edilen ücret olarak kümülatif matrah esas alınmak suretiyle vergilendirilecektir.

Örnek 9: (M) Bakanlığından ücret alan Bay (N), aynı zamanda (O) Hastanesi döner sermayesinden de ücret almaktadır. Bay (N)’ye yapılan ücret ödemeleri, tek işverenden elde edilen ücret olarak kümülatif matrah esas alınmak suretiyle vergilendirilecektir.

Örnek 10: (S) Bakanlığından ücret alan Bay (Ö), nakil yoluyla (T) Bakanlığına geçmiştir. Bay (Ö)’nün (T) Bakanlığındaki ücretlerine ait gelir vergisi matrahı, (S) Bakanlığındaki süre gelen gelir vergisi matrahı ile birleştirilecek ve tek işverenden elde edilen ücret olarak kümülatif matrah esas alınmak suretiyle vergilendirilecektir.

Örnek 11: (U) Bakanlığından ücret alan Bayan (Ü), nakil yoluyla 16 Temmuz 2020 tarihinde (V) Üniversitesine geçmiştir. Bayan (Ü)’nün nakil tarihi itibarıyla (U) Bakanlığındaki ücretlerine ait kümülatif gelir vergisi matrahı 42.000 TL’dir. (V) Üniversitesi Bayan (Ü)’ye yapacağı ilk ücret ödemesinde, e-bordro programı veya (U) Bakanlığından Bayan (Ü)’nün süre gelen gelir vergisi matrahı bilgisini temin edecek ve yapacağı ücret ödemesi ile 42.000 TL’lik süre gelen gelir vergisi matrahını birleştirerek, tek işverenden elde edilen ücret olarak kümülatif matrah esas alınmak suretiyle vergilendirecektir.”

Yukarıda açıklandığı ve Tebliğ’de yer alan hükümlerden de görüleceği üzere, Tebliğ’in yürürlüğe girdiği 27.05.2020 tarihinden itibaren, çalıştığı kamu kurumundan başka kamu kurumlarından ücret alan kamu görevlisinin gelir vergisi matrahına diğer kamu kurumlarından aldığı bütün ücretler kamu görevlisinin gelir vergisi matrahına, kamu görevlisinin çalıştığı kurumun tahakkuk birimi tarafından, ilgili tahakkuk birimi Hazine ve Maliye Bakanlığı e-bordro programından veya diğer idare ile kurum ve kuruluştan kamu görevlisinin aldığı ücretleri temin ederek, kamu görevlisinin genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden aldığı bütün ücretlerin eklemesi ve bu matrahların toplamı yürürlükte olan vergi tarifesinin aynı gelir dilimi içinde kaldığı sürece bu dilime ait vergi nispeti, aşması halinde, aşan kısmın vergisinin, bir üst dilime ait vergi nispeti esas alınarak hesaplanarak tevkif edilecek vergi tutarının bulunarak ilgili vergi dairesine beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.

Sayıştay, gelir vergisi matrahına eklenmeyen bir ücret tespit ettiğinde, matraha eklenmeyen ücret dolayısı ile eksik ödenen gelir vergisini kamu zararı olarak çıkarıyor. Konu ile ilgili olarak Sayıştay’ın “(Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı, Dosya no: 44965, Tutanak no: 46786, Tutanak tarihi: 30.10.2019, ‘https://www.sayistay.gov.tr/tr/kararlar/tkk/?krr=19845’), (Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı, Dosya no: 43596, Tutanak no: 45607, Tutanak tarihi: 13.02.2019, ‘https://www.sayistay.gov.tr/tr/kararlar/tkk/?krr=18469’), (Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı, Dosya no: 43610, Tutanak no: 45621, Tutanak tarihi: 13.02.2019, ‘https://www.sayistay.gov.tr/tr/kararlar/tkk/?krr=18505’)” örnek kararlarına bakılabilir.

Sonuç olarak: Eksik gelir vergisi tevkifatı yapıp, eksik gelir vergisi ödemeden dolayı kamu zararı riski ile karşılaşmamak için 311 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin yürürlüğe girdiği 27.05.2020 tarihinden sonra, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde çalışan personelin çalıştığı kurum dışındaki diğer idarelerden de ücret alır ise, bu idarelerden alınan ücretler personelin gelir vergisi matrahına eklenerek Gelir Vergisi Kanunu’na göre gelir vergisinin hesaplanıp vergi dairesine beyan edilip ödenmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

           

Fatih ÜNAL

  İç Denetçi

Bu yazının tüm hakları www.mevzuatinyeri.com a  aittir.. ” www.mevzuatinyeri.com” şeklinde aktif link verilmesi kaydıyla içerik kullanılabilir. Link vermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır

Güncelleme Tarihi: 11 Haziran 2020, 09:32
YORUM EKLE