Devlet Memurları Kanunu'nun 37 ve 64. Maddesi Uygulaması

Devlet Memurları göreve başladıktan sonraki süreçte 657 sayılı Kanun'da öngörülen şartların gerçekleşmesi halinde kademe ve derece ilerlemesi alırlar. Kanunda kademe ilerlemesi ve derece ilerlemesi ile ilgili birden fazla düzenleme bulunmakla birlikte bu çalışmamızda 657 sayılı Kanunun 37. maddesi ve 64. maddesinin 4. fıkrası uygulamasını izah etmeye çalışacağız.

Devlet Memurlarının eğitim durumu, hizmet durumları ve görev unvanları itibariyle memuriyete başlangıç dereceleri kanunda belirlendiği gibi yükselebilecekleri en üst derece ve kademe de belirlenmiştir. Memurlar kanunun çizdiği sınırlar dahilinde başlamaları gereken derecelerden göreve başlayıp yükselebilecekleri en üst dereceye kadar giderler. Bu kuralın istisnaları da yine kanundaki düzenlemelerde yer almaktadır. Bahsi geçen istisnalardan birisi de Kanunun 37' inci maddesinde yer almaktadır.

Devlet Memurları Kanunu'nun 37. maddesinde yükselinebilecek derecenin üstünde bir dereceye yükselme ile ilgili hükümler düzenlenmiştir. Buna göre, hizmet sınıfı, görev unvanı ve eğitim durumu itibariyle yükselebileceği derecenin 4. kademesinden aylık alan memurlardan son sekiz yıl içerinde disiplin cezası almayanların kazanılmış hak aylık dereceleri bir üst dereceye çıkarılır. Kazanılmış aylıkların bir üst dereceye yükseltilmesi için kadro şartı aranmaz.

Kanunun 64. maddesinin 4. fıkrasında ise son sekiz yıl içerisinde herhangi bir disiplin cezası verilmeyen memurlara, aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi verileceği ifade edilmiştir.

Kanunun ilk halinde derece ve kademe yükseltilmesi için 6 yıllık sicil notu ortalaması 90 ve üzeri olması gerekiyordu. Ancak, daha sonra 6111 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik sonrası bu şart kaldırılıp yerine son 8 yıl içerisinde disiplin cezası almama şartı getirilmiştir. 

6111 sayılı yasanın uygulanması

6111 sayılı yasa 2011 yılında yürürlüğe girmiş olup yasanın tam olarak uygulanmaya başlaması 2019 yılından itibaren olacaktır. Geçiş döneminde uygulamanın nasıl olacağı ise Devlet Memurları Kanunu'nun Geçici 36 ıncı maddesinin B fıkrasında düzenlenmiştir.    657 sayılı yasanın 37. maddesinin değiştirilmeden önceki halinde 6 yıllık sicil notu ortalaması 90 ve yukarı olduğu halde bir üst dereceye yükseltilmeyen memurun;  kanunun önceki halinden yararlandırılarak bir üst dereceye yükseltilmesi gerekmektedir.

Son 6 yıllık sicil notu 90 ve üzeri olup 1 üst dereceye yükseltilmesinden faydalanan memurlar ise 6111 sayılı yasayla getirilen 8 yıllık süreye kademeli geçiş öngörmüştür. Sekiz yıllık sürenin hesaplanmasında kişinin en son derece yükseltilmesi hakkından kaç yıl önce faydalandığı belirlenip o süreye göre hesaplama yapılmaktadır. Yukarıda da izah edildiği üzere; kanunun yayımlandığı tarihten önceki 6 yıllık süre zarfında derece yükseltilmesinden faydalananlar 657 sayılı yasanın 37. maddesinin önceki halinden faydalanacağı için bizim kademeli geçiş için esas alacağımız en eski tarih kanunun yayımlanmasından önceki 5 yıl olacaktır. Kişi yasanın yürürlük tarihinden 5 yıl önce derece yükseltmesinden faydalanmışsa yasa yayınlandıktan sonraki 3 yıl içinde disiplin cezası almaması gerekmektedir. Aynı şekilde yasanın yürürlük tarihinden 4 yıl önce faydalananlar için 4 yıl, 3 yıl öncesi için ise kanunun yayımlanma tarihinden sonraki 5 yıl ceza almaması gerekmektedir. Bu  süreye kişinin aday memurluk süresi de dahildir.

Memurlara kademe ilerlemesi yapılması için bulunduğu kademede bir yıl fiilen görev yapması gerekmekte olup 37. madde ve 64 maddeye göre kademe ilerleme yapılacak personel fiilin görev yapmadığı, örneğin, aylıksız izinde bulunduğu sürelerin, kanunda öngörülen 8 yıllık süreye ilave edilmesi gerekmektedir.

6111 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra memuriyete giren personeller için karmaşık bir durum bulunmamaktadır. Bu personeller memuriyet girdikten 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 37. maddesine göre ilave bir derece alabilmesi için 8 yıl disiplin cezası almaması gerekir. Başka bir ifadeyle bu gibi kişiler kanunun yeni haline tabidirler.

Memuriyete Geri Dönen Personel İçin 6111 sayılı Kanunun Uygulanması

Yukarıda yaptığımız açıklamalar, görevi başında bulunan memurlar içindi. Memuriyetten herhangi bir şekilde ayrılıp daha sonra görevine geri dönen memurlar için ;

Memur 6111 sayılı yasanın  yürürlüğe girdiği tarihten önceki 6 yıl içinde sicil notu ortalaması 90 ve üzerinde olup derece yükselmesinden faydalanmamışsa kanunun eski halinin uygulanması gerektiği,

Geriye doğru 5 yıllık süre zarfında sicil notu ortalaması 90 ve üzeri olan personellerin 6111 sayılı yasaya göre 8 yıllık süreyi tamamlaması için eksik kalan yılların ise kanunun yürürlük tarihinden itibaren hesaplanması gerektiği,

6111 sayılı yasa yürürlüğe girdikten sonra işe giren memurlardan görevden ayrılıp tekrar dönen memurların ise sekiz yıllık süreye göre işlem yapılması gerektiği,

düşünülmektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 37. maddesinden birden fazla yararlanılabilir mi?

657 sayılı Kanunun 37 nci maddesi hükmü uyarınca, derece yükselmesin­den yararlanacak personelin öğrenim durumu itibariyle azami yükselebileceği derecenin dördüncü kademe­sinden aylık almaya hak kazanmış olması gerekir. 37. maddede tanınan haktan faydalanan memur ise öğrenim durumu itibariyle yükselebileceği derecenin bir üstüne yükseltilir. Bir anlamda genel kurala getirilen istisnai uygulamadır.

Memur bir kez 6 yıllık sicil notu ya da 8 yıl disiplin cezası almaması sebebiyle üst dereceye yükseltildikten sonraki süreçte, kanunun yeni halini esas alıp değerlendirme yapacak olursak, 8 yıl içerisinde disiplin cezası almaması halinde tekrar bir üst dereceye yükseltilecek midir? Kanunda belirtilen diğer şartları taşısa bile kişi eğitim durumu itibariyle yükselebileceği dereceye göre

37 nci madde hükümlerinden yararlanarak kazanılmış hak aylığı ile emekli keseneğine esas aylığı azami yükselebileceği derecenin bir üst derecesine yük­seltilen ve öğrenim durumunda değişiklik olmayan kişi hakkında 37 nci mad­dede ki diğer şartları taşımış olsa bile öğrenim durumu değişmediği için anı­lan madde hükmünün ikinci kez uygulanması mümkün olmamaktadır.

Ancak, bu durumun bir istisnası bulunmaktadır. Şöyle ki, 37 nci maddeden yararlandıktan sonra memurun öğrenim duru­munda değişiklik olursa maddedeki diğer şartları taşıması halinde kanunun 37. maddesinden ikinci kez faydalanabilir. Bu durum fakülte ve yüksek okul mezunlarını kapsamamaktadır. Fakülte ve yüksek okul mezunları zaten kanunun 37. maddesinden faydalanma imkanı yoktur.  Çünkü, Kanunun 36. maddesine göre bu okullardan mezun olanlar 1. dereceye kadar yükselme imkanına sahip oldukları için   kanunun 37. maddesinden faydalanamazlar. Bu hususu destekler nitelikte bir karar Danıştay 5. Dairesince verilmiştir. Danıştay 5 nci Dairesi27.9.1994 tarih E.1994/2832, K.1994/4199 sayılı kararı ile yüksek öğrenim bitiren kişilerin 657 sayılı yasanın 37. maddesinden faydalanmasının mümkün olmadığına karar vermiştir.

Konuya İlişkin Diğer Hususlar

Devlet Memurlarına zaman zaman çeşitli yasal düzenlemelerle intibak işlemleri ve derece yükseltilmesi yapılmaktadır. Bu şekilde öğrenim durumları itibariyle yüksebilecekleri derecenin üzerine çıkan memurlar için 37. madde  hükmünün uygulanıp uygulanmayacağı hususu tartışmalıdır. Bu konuda Danıştay kararlarında da uygulama birliği olmadığı gibi aynı konuda farklı kararlara rastlanılmaktadır. Çeşitli intibak düzenlemeleri ile eğitim durumları itibariyle yükselebileceği derecenin üzerine çıkan kişilere 657 sayılı yasanın 37. maddesinin ilave olarak uygulanmaması gerektiğini düşünmekle birlikte DPB'nın bu konuda görüş yayınlamasının idareler arasından uygulama birliği sağlaması açısından isabetli olacağını düşünüyoruz.

Devlet Memurları Kanunu'nun 37 ve 64. maddelerinde 8 yıl disiplin cezası almama  şartı bulunmaktadır.Her iki maddenin aynı kamu görevlisi hakkında aynı yıllara ait sicillere dayanılarak birlikte uygulanması mümkün bulunmaktadır. Devlet Memurları Kanunu'nun 37 inci maddesi değişmeden önce her iki maddede son 6 yıllık sicil notu ortalamasının 90 ve üzeri olması şartı aranmaktaydı.   Danıştay 12 nci dairesi bu dönemde vermiş olduğu, 30.3.1995 tarihinde E.1995/136, K.1995/494 sayılı Kararında, 657 sayılı Kanunun 37 ve 64 üncü maddelerinin aynı kamu görevli­si hakkında aynı yıllara ait sicillere dayanılarak birlikte uygulanmasının müm­kün bulunduğu kararını vermiştir. Dolayısıyla, aynı uygulamanın 8 yıllık disiplin cezası alınmaması durumunda da uygulanabilecektir.

Bu yazının tüm hakları Mevzuatinyeri.com’a aittir. 5856 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca alıntılanamaz. Aktif link verilmek suretiyle paylaşılabilir.

Diğer güncel makalelerimizden haberdar olmak için Facebook Grubumuza üye Olabilirsiniz.

Güncelleme Tarihi: 19 Eylül 2022, 09:46