Anayasada yer alan kişi hak ödev ve sorumlulukları kısa not 

Anayasamız temel hak ve özgürlükler ana başlığı altında üç ana grup altında hak ve özgürlükleri düzenlemiştir.

aa. Kişi Hakları ve Ödevleri

Bu haklar olumsuz haklar, negatif statü haklar olarak da isimlendirilmektedir. Devlete karşı koruyucu nitelik taşıdığından “koruyucu haklar” da denilmektedir. Anayasamız 17-40. Maddeleri arasında bunları düzenlemiştir.

Aşağıda sıralanmıştır:

Kişinin dokunulmazlığı, maddî ve manevî varlığı (m. 17),

Zorla çalıştırma yasağı (m. 18),

Kişi hürriyeti ve güvenliği (m. 19)

Özel hayatın gizliliği (m. 20)

Konut dokunulmazlığı (m. 21)

Haberleşme hürriyeti (m. 22)

Yerleşme ve seyahat hürriyeti (m. 23)

Din ve vicdan hürriyeti (m. 24)

Düşünce ve kanaat hürriyeti (m. 25)

Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti (m. 26)

Bilim ve sanat hürriyeti (m. 27)

Basın hürriyeti (m. 28)

Süreli ve süresiz yayın hakkı (m. 29)

Basın araçlarının korunması (m. 30)

Kamu tüzelkişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme araçlarından yararlanma hakkı (m. 31)

Düzeltme ve cevap hakkı (m. 32)

Demek kurma hürriyeti (m. 33)

Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı (m. 34)

Mülkiyet hakkı (m. 35)

Hak arama hürriyeti (m. 36)

Kanunî hâkim güvencesi (m. 37)

Suç ve cezalara ilişkin esaslar (m. 38)

İspat hakkı (m. 39)

bb. Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler

Bu haklara pozitif statü hakları veya olumlu haklar da denilmektedir. Anayasamızın 41-65. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Aşağıda sıralanmıştır:

Ailenin korunması ve çocuk hakları (m. 41)

Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi (m. 42)

Çalışma ve sözleşme hürriyeti (m. 48)

Çalışma hakkı ve ödevi (m. 49)

Çalışma şartları ve dinlenme hakkı (m. 50)

Sendika kurma hakkı (m. 51)

Toplu iş sözleşmesi hakkı (n. 53)

Grev ve lokavt hakkı (m. 54)

Adil ücret hakkı (m. 55)

Sağlık hakkı (m. 56)

Çevre hakkı (m. 56)

Konut hakkı (m.57)

Gençliğin korunması (m. 58)

Sporun geliştirilmesi (59)

Sosyal güvenlik hakkı (60) T

arih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması (m. 63)

Sanatın ve sanatçının korunması (m. 64)

cc. Siyasî Haklar ve Ödevler

Bu haklar katılma hakları veya aktif statü hakları olarak da isimlendirilmektedir. Vatandaşların devlet yönetimine ve siyasal hayata katılmalarını sağlamak amacı taşımaktadır. Anayasamızın 66-74. maddeleri arasında düzenleme altına alınmıştır.

Bu haklar aşağıda sıralanmıştır:

Türk vatandaşlığı (m. 66)

Seçme, seçilme ve siyasî faaliyette bulunma hakları (m. 67)

Parti kurma, partilere girme ve partilerden ayrılma ve partilerin uyacağı esaslar (m.68, 69)

Kamu hizmetlerine girme hakkı (m. 70)

Vatan hizmeti (m. 72)

Vergi ödevi (m. 73)

Dilekçe hakkı, bilgi edinme hakkı, kamu denetçisine başvuru hakkı (m. 74)