Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifleri reddetmek zorunlu mu?

KİK, yaklaşık maliyetin üzerinde teklifi değerlendirme konusunda idarelerin takdir yetkisi olduğu yönünde karar vermiştir.

Toplantı No: 2021/016

Gündem No: 52

Karar Tarihi: 21.04.2021

Karar No: 2021/UH.II-868

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 12.01.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kocaeli Devlet Hastanesi 36 Aylık Görüntüleme (Raporlama Dahil) Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Baytuna Sağlık Eğitim Altın İnş. Dan. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. nin 03.02.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 15.02.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 24.02.2021 tarih ve 9639 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 23.02.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/344 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Tekliflerinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldığı, fakat idare tarafından belirlenen birim puan bazındaki yaklaşık maliyet ile firmaları tarafından birim puan bazında verilen teklif arasında az miktarda farkın bulunduğu, taraflarının hem MR hem de BT hizmeti kısmına 0,37 TL teklif ettiği ve toplam teklif bedelinin 11.462.349,88 TL olduğu, yaklaşık maliyetinin 10.993.140,78 TL olarak belirlendiği dikkate alındığında idarece belirlenen birim puan yaklaşık maliyetinin 0,35 TL olduğu ve firmaları tarafında verilen teklif ile arasında sadece 0,02 TL farkın bulunduğu,

Bir teklifin yaklaşık maliyet üzerinde olmasının, tek başına değerlendirme dışı bırakılmayı gerektirecek bir gerekçe olmadığı, yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifin de geçerli teklif olduğu, birim yaklaşık maliyet ile firmaları tarafından teklif edilen birim fiyat arasındaki farkın az olması sebebiyle değerlendirme dışı bırakılmalarının hakkaniyete aykırı olduğu,

Taraflarının teklifi reddedilmeden önce idarece Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.3’üncü maddesinin dikkate alınması ve gerekli araştırmanın yapılmasının gerektiği, araştırma yapıldığında tekliflerinin Teknik Şartname’deki tüm istekleri karşılama noktasında yaklaşık maliyet altında bir fiyat olduğunun görüleceği, kaldı ki Kamu İhale Kurumu’nun yaklaşık maliyetin üzerinde olan firma üzerinde ihalenin bırakılmasında aykırılık görmediği,

Sağlık Uygulama Tebliği hükümlerine göre sağlık hizmetlerinin SUT fiyatları ile faturalandırılmasında esas alınacak birim çarpan tutarının sabit olarak 0,593 olarak tespit edildiği, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği 8’inci maddesi gereğince yaklaşık maliyet belirlenirken SUT fiyatları üzerinden %8 KDV, %1 SHÇEK Payı, %1 Hazine Payı ve %5 Sağlık Bakanlığı Merkez Payı olmak üzere toplamda %15 oranında indirilmesi gereken giderin bulunduğu, bu giderlerin toplam tutarının birim puan çarpanı üzerindeki yükünün (0,593*%15) 0,08895 TL olduğu,  bunlardan bazılarının tahakkuktan bazılarının ise tahsilattan hesaplanması gerekirken iddiaları kapsamında hepsinin tahakkuktan hesaplanacağının varsayıldığı, oysaki tahakkuk ve tahsilattan ayrı ayrı hesaplanması durumunda birim puan çarpanı üzerindeki yükün 0,08895 TL’den daha düşük olacağı, sabit birim çarpan tutarından birim puan çarpanı üzerindeki yük çıkarıldığında (0,593-0,08895) 0,50405 TL birim puan tutarının bulunacağı,  ayrıca döner sermaye işletmelerinin de kar amaçlı tüzel yapılar olduğu dikkate alındığında %20 kar payı hesaplandığında (0,50405:1,25) 0,40324 TL birim puan yaklaşık maliyetin ortaya çıkacağı, firmaları tarafından ise bu fiyattan daha düşük olan 0,37 TL fiyat teklifi sunulduğu,

Teknik Şartname içeriğinde MR ve BT cihazları, bu cihazların ekipmanları ve aksesuarlarının yanında, 8 çekim teknisyeni, 2 tıbbi sekreter, bekleme alanlarının tefrişi, klima vb. sistemlerin kurulması, çekim odalarının kurşunlanması gibi birçok kalemi de içine alan fiziksel alan düzenlemeleri ve imalatlarının da bulunduğu, dolayısı ile yaklaşık maliyet hesap tablolarında bu giderlerin de birim yaklaşık maliyetlerinin belirlenmesi ve toplam yaklaşık maliyetin bu unsurları da içerisine alarak hesaplanması gerektiği, idarece yaklaşık maliyet hesabı yapılırken Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 7 ve 8’inci maddelerine uygun hesaplama yapılmadığı, yaklaşık maliyetin olması gerekenden düşük hesaplandığı, yaklaşık maliyetteki hatalar giderildikten sonra ortaya çıkacak doğru yaklaşık maliyet dikkate alınarak ihale komisyonunca değerlendirme yapılması gerektiği,

...

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1.Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık Maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü,

Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği’nin “e-tekliflerin açılması” başlıklı 23’üncü maddesinde “(1) İhale tarih ve saati ile tekliflerin açılma saati arasında asgari üç saatlik bir farkın bulunması kaydıyla, e-teklifler, aynı günün mesai saatleri içerisinde istekliler ve hazır bulunanlar önünde ihale komisyonu tarafından EKAP üzerinde açılır. e-anahtarının bozuk olması veya e-teklifin virüs içermesi gibi nedenlerle EKAP tarafından açılamayan e-teklifler tespit edilerek açılamama gerekçeleri belirtilmek suretiyle EKAP üzerinden Ek-1’de yer alan “Açılamayan e-tekliflere İlişkin İhale Komisyonu Tutanağı” düzenlenir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu hazır bulunanlara duyurulur. İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. 21’inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca alınan geçici teminat mektuplarının değerlendirilmesi, geçici teminat tutarının teklif bedelinin yüzde üçünü karşılayıp karşılamadığının ve geçici teminat mektubu geçerlilik süresinin EKAP tarafından kontrol edilmesi suretiyle yapılır. EKAP üzerinden Ek-1’de yer alan “e-teklif Açma ve Belge Kontrol Tutanağı” düzenlenir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet açıklanır ve EKAP üzerinden Ek-1’de yer alan “İsteklilerce Teklif Edilen Fiyatlara İlişkin Tutanak” hazırlanır. Hazırlanan bu tutanaklar durum izleme ekranında ihaleye katılan istekliler tarafından görülebilir ve EKAP üzerinde kayda alınır. Bu tutanakların çıktısı ihale komisyonu üyeleri tarafından imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilemez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere ilk oturum kapatılır.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “İhalenin karara bağlanması, onaylanması veya iptal edilmesi” başlıklı 25’inci maddesinde “(1) Yapılan değerlendirme sonucu ihale ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır ve EKAP üzerinden Ek-1’de yer alan “İhale komisyonu kararı tutanağı” düzenlenir. İhale komisyonu kararının bir çıktısı alınarak ihale komisyonu üyeleri tarafından imzalanır ve ihale yetkilisinin onayına sunulur…” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.

…

(3) Kuruma itirazen şikayet süresi; şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler;

…

c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,

…

izleyen günden itibaren başlar.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.3.1. Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu;

a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,

b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir.

16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir…” açıklaması,

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Kocaeli Devlet Hastanesi 36 Aylık Görüntüleme (Raporlama Dahil) Hizmet Alımı

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no'su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

1- Manyetik Rezonans (MR) Hizmeti (Raporlama Dahil) 14.423.450 puan

2- Bilgisayarlı Tomografi (BT) Hizmeti (Raporlama Dahil) 16.555.874 puan” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır.

…

35.2 Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde ilgili uygulama yönetmeliğinde düzenlenen usule göre ihale sonuçlandırılacaktır.

35.2.1. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde; Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 63 üncü maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen kriterler sırasıyla dikkate alınarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir…” düzenlemesi yer almaktadır.

26.01.2021 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararından, 4 adet ihale dokümanı indirilen başvuruya konu elektronik ortamda gerçekleştirilen ihaleye 2 adet teklif verildiği, başvuru sahibi Baytuna Sağlık Eğitim Altın İnş. Dan. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin yaklaşık maliyet üzerinde olması gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı ve ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin Tomokay Özel Sağlık Hiz. ve Turz. Tic. ve San. Ltd. Şti. olarak belirlendiği görülmüştür.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda yer verilen 16’ncı maddesinden yaklaşık maliyet üzerinde bulunan tekliflerin yaklaşık maliyet ve bütçe ödenekleri dikkate alınarak değerlendirileceği ve yapılan bu değerlendirme sonucunda ekonomik açıdan en avantajlı teklifi belirleme veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmama hususunun idarelerin takdir yetkisinde bulunduğu anlaşılmaktadır.

Ayrıca yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden şikâyet başvurusunun ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21’inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde yapılacağı anlaşılmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.3’üncü maddesinde yapılan açıklamadan yaklaşık maliyet üzerindeki tekliflere ilişkin kararın idarenin takdirine bırakıldığı anlaşılmış olup, somut olayda takdir yetkisinin yaklaşık maliyet üzerindeki tekliflerin uygun bulunmaması yönünde kullanıldığı görüldüğünden, yaklaşık maliyet üzerindeki teklifinin idare tarafından kabul edilmemesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Başvuru sahibinin, taraflarınca Sağlık Uygulama Tebliği hükümlerine göre hesaplanan birim puan yaklaşık maliyetten daha düşük olan 0,37 TL fiyat teklifi sunulduğu, yaklaşık maliyet hesabı yapılırken Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 7 ve 8’inci maddelerine uygun hesaplama yapılmadığı, yaklaşık maliyetin olması gerekenden düşük hesaplandığına yönelik iddiaları incelendiğinde, bahse konu iddiaların yaklaşık maliyet hesabına yönelik olduğu ve bu açıdan söz konusu iddialar kapsamında şikâyete yol açan durumun farkına varılması gereken tarihin ihale tarihi olan 12.01.2021 tarihi olduğu, bu tarihi izleyen 10 gün içinde en geç 22.01.2021 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 03.02.2021 tarihinde şikâyet başvurusunda bulunulduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin anılan iddialarının süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.