İhale Teklifinin Gerekçe Gösterilmeden Değerlendirme Dışı Bırakılması Kamu Zararı mıdır?
İhalede teklif veren firmalardan birisinin gerekçe gösterilmeden değerlendirme dışı bırakılmasının kamu zararı olduğu gerekçesiyle ilgililer hakkında tazmin kararı verilmiştir. Sayıştay Temyiz Kurulu ise İhale Komisyonunun yapılan teklifleri değerlendirirken takdir hatası yapmasını, kabul etmesi gereken bir teklifi değerlendirme dışı bırakması ayrı bir konu ve ayrı bir hukuki süreç olarak niteleyip bu hususta gerekli işlemlerin kurum tarafından yapılması gerektiği yönünde hüküm vermiştir.
Kamu İdaresi TürüDiğer Özel Bütçeli İdareler
Yılı2012
Dairesi4
Dosya No39516
Tutanak No41005
Tutanak Tarihi3.11.2015
Kararın Konusuİhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar
İhale Teklifinin Bir Gerekçe Olmaksızın Değerlendirme Dışı Bırakılması.
118 sayılı ilamın 17 nci maddesi ile; Genel Müdürlük tarafından gerçekleştirilen “……….. Hizmet Alımı İşi” ihalesinde; isteklilerden birinin teklifi haklı bir gerekçe olmaksızın değerlendirme dışı bırakıldığı için kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesi ile …….. TL.ye tazmin hükmü verilmiştir.
Sorumlu temyiz dilekçesinde özetle;
Sorgu aşamasında; 2011/132379 İhale kayıt numaralı ihaleye ilişkin olarak İdari Şartnamenin 7.5.2. maddesinde;
"Yapılacak personel taşıma işinde çalıştırılacak araçlar 2006 model ve daha üst model olmak üzere ve ihale konusu koltuk kapasitelerine uygun olacak şekilde 25 adet araçtan en az 10 adeti (%40' ı) isteklinin kendi öz malı olacaktır………" hükmünün yer aldığını,
Söz konusu işe ait teknik şartnamede; 27 koltuk kapasiteli 18 adet, 14-22 koltuk kapasiteli 7 adet olmak üzere toplam 25 adet araç istenildiğini,
İdari şartname ve teknik şartnamenin birlikte değerlendirilmesi neticesinde; 18 adet 27 koltuk kapasiteli aracın %40'ı: 7 adet 27 koltuk kapasiteli araç, 7 adet 14-22 koltuk kapasiteli aracın %40'ı ise 3 adet 14-22 koltuk kapasiteli araç olarak düşünüldüğünü,
Buna göre; ihaleye teklif veren firmaların sunduğu araç listesinde;
27 koltuk kapasiteli 7 adet, 14-22 koltuk kapasiteli 3 adet aracın olması gerektiğini,
Değerlendirme dışı bırakılan; Çağrı Tur Nak. San. ve Tic.Ltd.Şti.'nin teklif ekinde sunduğu ve SMMM onaylı araç listesinde;
28-29 koltuk kapasiteli 6 adet,
18-22 koltuk kapasiteli 4 adet ve
1 adette 48 koltuk kapasiteli araç olmak üzere toplam 11 adet araç bulunduğunu,
Teknik Şartnamede belirtilen güzergahlara ve personel sayısına göre uygun olmayan 2006 model 48 koltuk kapasiteli 1 araç bulunduğu görülmüş ancak; 1 adet (27-28) koltuk kapasiteli aracı bulunmadığından söz konusu firmanın teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığını,
Esasen, Komisyonun üzerinde odaklandığı hususun, teknik şartname ekinde belirtilen servis güzergahlarının firmanın taahhüt ettiği, 44 ve üstü araç ile yürütülemeyeceği, bu güzergahların 14-28 koltuk kapasiteli araçların dolaşımına uygun olması sebebiyle taşıma işinin ancak küçük araçlarla yürütüleceğinden firmanın değerlendirme dışı bırakıldığını,
Değerlendirme dışı bırakılan firmanın ne İdareye ne de Kamu İhale Kurumuna şikayet başvurusunda bulunmadığını,
Komisyonun araçların değerlendirmesini şekil (kapasite) yönünden ele aldığını aksi halde, hiçbir Kurum Yetkilisi/Komisyon üyesinin haksız gerekçelerle avantajlı bir teklifi reddetmesinin mümkün olmadığını,
Yukarıda da açıklandığı üzere; 5 kişilik Komisyon tarafından alınan ve Harcama/İhale Yetkilisince onanan ihale kararı kesinleşmiş olduğundan yüklenici ile buna göre sözleşme imzalandığını ve hakkediş ödemeleri yapıldığını,
Komisyon üyeleri ve harcama yetkilisi olarak mevzuata uygun yapabilmek adına tamamen iyi niyet çerçevesinde bu kararın alındığını, belirten bir savunma verdiğini,
Yapılan yargılama sonucunda; iki üyenin karşı oyuyla, söz konusu ihalenin kararının yanlış sonuçlandırıldığına ve ……. TL. kamu zararı oluştuğuna karar verildiğini,
Dikkatli incelendiğinde; Hizmet verecek araçların tamamının, belirlenen hatların dar cadde ve sokaklarda rahat hareket edebilecek, manevra kabiliyetine sahip, orta ve küçük kapasiteli araçlar olduğunun görüleceğini,
Ancak; değerlendirme dışı bırakılan firmanın 44 kişi kapasiteli aracı kabul edilerek, ihale sonuçlandırılmış olsaydı; yüklenici firmanın "siz, ihalede bu aracı kabul ettiniz. Güzergâhlardan birini, biz bu araçla yürüteceğiz" diyebilme hakkı doğabileceğini ayrıca; söz konusu ihale dosyasının, Ön Mali Kontrol Biriminden de herhangi bir olumsuzluk tespit edilmeden geçtiğini,
İhale kararının bu şekilde alınmasını başka bir örnekle açıklamak gerekirse, Kurum personeline elbise alımı ve/veya kiralanması düşünüldüğünde 48 beden giyen personele, isteklinin 56 beden elbise teklif etmesine benzetebileceğini,
Dolayısıyla anılan ihalede, Kamu zararı tanımı içerisinde geçen herhangi bir kasıt, kusur, kötü niyet ve ihmalin söz konusu olmadığını belirterek verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını istemiştir.
Başsavcılık;
“5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun 71. maddesindeki tanıma göre yapılan işlemin kamu zararı olarak değerlendirilmesi mümkün görülmemektedir.Bu nedenle tazmin hükmünün kaldırılmasına, ihalenin idari yönden değerlendirilmesi için Bakanlığına yazılmasına karar verilmesi uygun mütalaa olunmaktadır.” şeklinde görüş bildirmiştir.
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra gereği görüşüldü:
Açık ihale usulü ile ihale edilen personel taşımacılığı hizmet alımında uygulanacak idari şartnamenin 7.5.2. maddesine;
"Yapılacak personel taşıma işinde çalıştırılacak araçlar 2006 model ve daha üst model olmak üzere ve ihale konusu koltuk kapasitelerine uygun olacak şekilde 25 adet araçtan en az 10 adeti (%40'ı) isteklinin kendi öz malı olacaktır…” hükmü konulmuştur.
İşe ait teknik şartnamede; 27 koltuk kapasiteli 18 adet, 14-22 koltuk kapasiteli 7 adet olmak üzere toplam 25 adet araç istenilmiştir.
2011/132379 kayıt numaralı ihaleye ilişkin 03.10.2011 tarihinde alınan komisyon kararında aynen;
“…
4. sırada teklif veren ………………… LTD.ŞTİ.’nin idari şartnamenin 7.5.2. “Yapılacak taşıma işinde çalıştırılacak araçlar 2006 model ve daha üst model olmak üzere ve ihale konusu koltuk kapasitelerine uygun olacak şekilde 25 adet araçtan en az 10 adedi ( % 40’ı ) isteklinin kendi öz malı olacaktır.” Hükmü gereğince ihale teklif zarfı içindeki isteklinin SMMM onaylı araç listesi ve idare tarafından onaylı ruhsat fotokopileri incelendiğinde, belirlenen koşul sağlanmadığından isteklinin teklifi uygun görülmeyerek değerlendirme dışı bırakılmıştır.
…
Komisyonumuzca yapılan değerlendirme neticesinde, Kamu İhale Kanununun 40.maddesi, idari şartnamenin 35 ve 36.maddeleri gereğince;
2012 yılında Genel Müdürlük, ek hizmet binaları, ………………… Bölge Müdürlüğü ve bağlı yurt müdürlüklerinde görev yapan personellerin ikametgahlarından işyerlerine gidiş gelişlerinin sağlanması amacıyla yapılan personel taşımacılığı hizmet alımı ihalesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin KDV hariç ………………… TL.( …………………) bedel üzerinden …………………Ltd.Şti. olarak belirlenmesi, başka geçerli teklif bulunmadığından ekonomik açıdan ikinci en avantajlı teklifi ise belirlenememiştir.” denilmiştir.
………………… TL. teklif veren ………………… Ltd. Şti.'nin teklif ekinde sunduğu ve SMMM onaylı araç listesinde; 28-29 koltuk kapasiteli 6 adet, 18-22 koltuk kapasiteli 4 adet ve 1 adette 48 koltuk kapasiteli araç olmak üzere toplam 11 adet araç bulunmaktadır. Teknik şartnamede belirtilen güzergahlara ve personel sayısına göre uygun olmayan 2006 model 48 koltuk kapasiteli 1 araç bulunduğu görülmüş ancak; 1 adet (27-28) koltuk kapasiteli aracı bulunmadığından söz konusu firmanın teklifi değerlendirme dışı bırakılmıştır.
Yapılan ihale sonucunda üzerinde ihale kalan firma ile bir sözleşme imzalanmış, sözleşme şartlarına uygun olarak işin gereği yerine getirilmiş ve ödemeler yapılmıştır. İlamda kamu zararına dayanak olarak, İhale Komisyonunca değerlendirme dışı bırakılan teklifte verilen fiyat esas alınmış, kamu zararı hesabında ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren firma ihaleyi almış gibi düşünülmüş ve teklifinde yer alan fiyat üzerinden hakedişler düzenleneceği varsayılmıştır. Oysa kamu zararına esas alınan bu fiyatın hukuken geçerli bir fiyat olduğu düşünülemez. Çünkü İhale Komisyonunca bu teklif kabul görmemiş ve değerlendirme dışı bırakılmıştır. İhale Komisyonunun yapılan teklifleri değerlendirirken takdir hatası yapması, kabul etmesi gereken bir teklifi değerlendirme dışı bırakması ayrı bir konu ve ayrı bir hukuki süreçtir. Konu idareye bildirilir, idare gerek görürse Komisyon Üyeleri ile ilgili araştırma ve incelemeleri yaptırır, sorumluluk doğuran bir husus belirler ise gerek kamu zararı yönünden, gerekse ceza hukuku yönünden gerekli yasal işlemleri yerine getirir. Aksi takdirde Dairenin vermiş olduğu karar, kamu zararı ile ilgili olmayıp İhale Komisyonunun takdir ve değerlendirmelerine ilişkin bir karar olur. Kaldı ki ilama esas konu hakkında ihale dışı bırakılan firma tarafından itirazen şikayet başvurusunda da bulunulmamıştır.
Bu bağlamda, ilgili firmanın değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin komisyon kararında mevzuata aykırılık bulunmadığından 118 sayılı ilamın 17 nci maddesi ile ………………… TL.ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA, oy birliği ile,
03.11.2015 tarihinde karar verildi.
Güncelleme Tarihi: 04 Ekim 2022, 09:09
