Kimler Harcırah Kanununa Göre Harcırah Alabilir? 6245 Sayılı Harcırah Kanununa göre harcırah ödenebilecek olanla
6245 Sayılı Harcırah Kanununa göre harcırah ödenebilecek olanlar ilgili kanununun 4. maddesinde başlıklar halinde sayılmıştır.İlgili madde de başlıklar halinde sayılan kişiler harcırah kanununa göre harcırah alabileceklerdir.Kanun maddesinde sayılmayan kişilere ise harcırah ödenmesi mümkün değildir.
Harcırah kanununa göre harcırah verilecek Kimseler;
1. Bu Kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan memur ve hizmetliler ile aile fertlerine ve aynı kurumlarda fahri olarak çalışanlara;
Harcırah kanununa göre harcırah ödenebilecektir.İlgili fıkrada yer alan hükme göre kanun kapsamındaki kurumların ve aile fertlerinin kim olduğunun belirlenmesi gerekmektedir.
Harcırah Kanunu kapsamında yer alan kurumlar aşağıda başlıklar halinde gösterilmiştir.
*Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri
-Genel bütçeli idareler
-Özel bütçeli idareler
* Belediye ve il özel idareleri ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idareler (Köyler hariç)
* Sabit ve döner sermayeli kuruluşlar
* Özel kanunlarla kurulmuş banka ve teşekküller;
-Türkiye İhracat Kredi Bankası (TÜRK EXİMBANK)
-Kamu İktisadi Teşekkülleri (İDT VE KİK)
Harcırah Kanununa Göre Aile Fertleri :
– Memur ve Hizmetlinin harcırah verilmesini gerektiren olay sırasında evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi,
– Bakmakla yükümlü olduğu usul ve füruu ile erkek ve kız kardeşleri için harcırah alabilir.
Usul, “asıl” kelimesinin çoğulu olup, bir şeyin varlığının dayandığı asıl kaynağı ifade eder. Bu bakımdan, kanunlarımızda usul deyimi, bir kimsenin ana ve babası ile her dereceden büyükanne ve büyükbabalarıkapsayan anlamda kullanılmaktadır. “Füru” deyimi ise, dal ve kol anlamındaki “fer”in çoğulu olup, çocuklar, torunlar ve onların çocuklarını ifade etmektedir. Bir başka ifade ile yekdiğerinin sulbunden gelenler arasındaki hısımlığa usul ve füruu hısımlığı denir. Kanunun ifade ettiği hısımlık tabi usul füruu hısımlığıdır.
Buna göre; anne, baba, dede, nine, çocuklar ve torunlar ve torunların çocukları için harcırah alınır.
2. Memur veya hizmetli olmamakla beraber kurumlarca geçici bir vazife ile görevlendirilenlere;
6245 Sayılı harcırah kanununun 4. maddesinin 1 fıkrasında kanun kapsamındaki kurumların memur ve hizmetlilerine harcırah ödenebileceği hükmüne yer verilmişken 2. fıkrada kanun kapsamındaki kurumların memur ve hizmetlisi olmayanlarına da harcırah kanununa göre harcırah ödenebileceği hüküm altına alınmıştır.
6245 sayılı harcırah kanununun “Memur veya hizmetli olmayanların harcırahı” başlıklı 8. Maddesinde bu şekildeki kişilere yapılacak harcırah ödemelerine ilişkin açıklamalar yapılmıştır.İlgili madde de “Memur veya hizmetli olmadıkları halde bu Kanuna tabi kurumlarca geçici bir görev ile görevlendirilenlere verilecek yol masrafı ve gündelik, bunların bilgi seviyeleri ve faaliyet sahaları ile mahalli şartlar dikkate alınarak 4 ncü dereceye kadar olan memurlardan herhangi birine verilen yol masrafı ve gündeliğe kıyasen ilgili kurumca takdir olunur. Ancak, ilgili Bakanlığın teklifi ve Maliye Bakanlığının olumlu görüşü üzerine, bu gibi kimselerden icabedenlere 4 ncü dereceden daha yüksek memurlara ödenebilecek yol masrafı ve gündelik verilebilir. Hükümleri yer almaktadır.
Kanunun 8. Maddesinin gerekçesinde ise; ““Bu madde memur veya hizmetli sıfatım haiz olmadıkları halde kurumlarca her hangi bir muvakkat vazife ile görevlendirilecek kimselere ne suretle harcırah verileceği hükmünü ihtiva eylemekteydi. Filhakika resmî bir vazifesi olmayan birçok şahıslara herhangi bir mevzuda fikir ve mütalâalarından veva ihtisaslarından favdalanılmak üzere kurumlarca zaman zaman ihtiyaç duyulmaktadır. (Meselâ : Dış ticaret rejimi hakkmdaki mütalâaları alınmak üzere celbolunan ticaret erbabı ile Sağlık Şûrasına iştirak eden serbest doktorlar gibi) bu gibi kimselere verilecek yevmiye ve icabı hale göre yol masrafının bunların İçtimaî durumları, bilgi seviyeleri ve meslekleri ile vazife görülen yerin mahallî şartları ile yakından alâkadar olması bakımından muayyen bir miktarla tahdidi doğru olamıyacağından azami bir haddi aşmamak üzere ilgili dairenin takdirine bırakılması muvafık görülmüştür. Ancak bazı istisnai haller göz önünde bulundurularak Maliye Vekaletinin tasvibi ile daha fazla harcırah verilebilmesi imkanları da maddede ayrıca derpiş olunmuştur.”hükmüne yer verilmiştir.
Kanun maddesi ve kanun maddesinin gerekçelerine bakıldığında memur ve hizmetli olmayanların harcırah kanununa göre harcırah alabilmeleri İlgili kişilerin belli konularda ihtisasa sahip olmaları ve bu ihtisas alanında görevlendirilmeleri halinde mümkün görülmektedir.
3. Kadrosuzluk dolayısıyla açıkta kalan memurlara ve bunların aile fertlerine;
4. Hizmetlilerden cezaen olmamak üzere vazifelerine son verilenlere ve bunların aile fertlerine;
5. Memur veya hizmetlinin vefatında aile fertlerine, çocuklara refakat ettirilecek memur ve hizmetlilere;
İlgili fıkraya göre harcırah alabileceklere ilişkin ayrıntılı açıklamalar Daimi veya muvakkat vazife halinde yolda veya vazifeye başlamadan vefat edenlerin harcırahı: başlıklı 12. maddesinde ve Yeni memuriyet mahallinde işe başlamadan veya yolda vefat halinde veyahut göreve başladıktan sonra vefat halinde aile harcırahı başlıklı 13. maddesinde yapılmıştır.
6. Hükümlü, tutuklu veya gözetim altında bulundurulanların sevkinde ya da refakatle görevlendirilen erbaş ve erlere;
İlgili fıkraya göre harcırah alabileceklere ilişkin ayrıntılı açıklamalar Sevke memur ve erbaş ve erlere verilecek gündelik başlıklı 36. madde de yapılmıştır.İlgili madde de yer alan hüküm aşağıda gösterilmiştir.
"Hükümlü, tutuklu veya gözetim altında bulundurulanların sevkinde görevlendirilen veya refakat vazifesiyle mensup
olduğu il sınırları dışına çıkan erbaş ve erlere verilecek gündelik, Milli Savunma, İçişleri ve Maliye Bakanlıklarınca birliktetespit olunur"
7. Milli ve resmi spor temasları dolayısıyla seyahat edecek sporcu ve idarecilere;
İlgili fıkraya göre harcırah alabileceklere ilişkin ayrıntılı açıklamalar Yurt içi ve dışı spor temaslarında harcırah: başlıklı 23. madde de yapılmıştır.İlgili madde de yer alan hüküm aşağıda gösterilmiştir.
"Yurt içinde ve dışında tertip edilen milli ve resmi spor temasları dolayısiyle seyahat edecek sporcu ve idarecilerin bu seyahatlerine ait yol masrafları ile yevmiyeleri Maliye Vekaletinin mütalaası alınmak suretiyle İcra Vekilleri Heyetince tesbit edilecek esaslar dairesinde ödenir."
8. Birlik halinde yabancı memleketlere gönderilecek Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarına ve bunların Türkiye'de
bırakacakları aile fertlerine;
İlgili fıkraya göre harcırah alabileceklere ilişkin ayrıntılı açıklama 6245 sayılı kanunun Birlik halinde yabancı ülkelere gönderilecek Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı mensuplarının harcırahı başlıklı 17.madde de yapılmıştır.İlgili madde de yer alan hüküm aşağıda gösterilmiştir.
Uluslararası anlaşmalar gereğince askeri birlikler/birlikler halinde yabancı ülkelere gönderilecek Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Mensuplarına verilecek harcırahın esasları ve miktarı Bakanlar Kurulunca tespit olunur. (1) Yabancı ülkelere gönderilecek bu birlikler ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına mensup subay, astsubay, sivil memur ve hizmetlilerin bu durumlarının devamı sırasında harcıraha müstehak aile fertlerini Türkiye sınırları dahilinde ikamet edecekleri bir mahalle kadar gönderenlere bir defaya mahsus olmak üzere 45 nci madde esasları da uygulanmak suretiyle aile masrafı ile yer değiştirme masrafı verilir. (1)
Yabancı ülkelere gönderilen birliklere mensup subay, astsubay, sivil memur ve hizmetlilerin hava değişimi maksadı ile Anavatana gelmelerini icabettiren hallerde bunlara, ailelerinin bulunduğu veya raporlarında yazılı hastalıklarının icabettirdiği mahallere kadar geliş ve dönüşleri için bu Kanuna göre yol masrafı ve gündelik verilir. Aynı maksatla Anavatana gelen ve dönen erbaş ve erlere ödenecek yol masrafları ile gündelikler, Milli Savunma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca müştereken tespit olunur. (1)
Yukarıdaki fıkra gereğince hastalık icabı başka bir mahalde oturmaları zaruri olan Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının bu mahallere kadar gelecek harcıraha müstehak aile fertlerine gidiş ve dönüşleri için yalnız yol masrafı verilir.
9. Aile ile birlikte oturulması yasak edilen bölgelerdeki askeri şahısların aile fertlerine;
İlgili fıkraya göre harcırah alabileceklere ilişkin ayrıntılı açıklama 6245 sayılı kanunun Aile ile birlikte oturulması yasak edilen bölgelere geliş ve gidişte aile harcırahı: başlıklı 16.madde de yapılmıştır.İlgili madde de yer alan hüküm aşağıda gösterilmiştir.
Aile ile birlikte oturulması yasak edilen bölgelere geliş ve gidişte aile harcırahı:
Aile ile birlikte oturulması yasak edilen bölgelerden çıkarılacak veya bu nevi bir bölgeye atanacak veya naklolunacak
askeri şahısların aile fertleri için 45 nci maddenin son fıkrası hükmü de dikkate alınmak suretiyle;
1. Aile ile birlikte oturulması yasak edilmiş olan bölgelerden çıkarılacak aile fertlerine ikamet edecekleri yere kadar;
2. Aile ile birlikte oturulması yasak edilmiş olan yerden yasak edilmiş olmayan bir yere atananların aile fertleri için,
bunların 1 nci fıkraya göre harcırah verilmiş olan ikamet yerlerinden yeni vazife mahalline kadar;
3. Aile ile birlikte oturulması yasak edilmiş olan bir yerden yine böyle bir yere atananların aile fertleri için, bunların
evvelce oturduğu yerden ikamet edecekleri yeni mahalle kadar;
4. Aile ile birlikte oturulması yasak olmayan bir yerden yasak olan bir yere atananların aile fertleri için, eski vazife
mahallinden ailenin ikamet edeceği yere kadar;
5. Aile ile birlikte oturulması yasak edilen bölgelerden çıkarılmış olan aile fertlerinin yasağın kalkması üzerine tekrar
yerlerine dönmeleri halinde, bunlara 1 nci fıkraya göre harcırah verilmiş olan yerden eski yasak yere kadar;
Aile masrafı ile yer değiştirme masrafı verilir.
10. Bu Kanunda belirtilen özel hallerde askeri öğrenciler ile erbaş ve erlere;
İlgili fıkraya göre harcırah alabileceklere ilişkin ayrıntılı açıklama 6245 sayılı kanunun Memur veya hizmetli olmayanların harcırahı: başlıklı 8.madde de yapılmıştır.İlgili madde de yer alan hüküm aşağıda gösterilmiştir.
"Henüz rütbe almamış askeri öğrenciler ile Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı adına okuyan öğrencilerin öğrenim, resmi davet ve mübadele nedeniyle yurtdışında bulundukları sürece kendilerine teğmen rütbesindeki subayın yurtdışı gündeliği bu Kanunun yurtdışı gündeliklerine ilişkin hükümleri gözönünde bulundurulmak suretiyle ödenir. (1)
Harcırah verilir
